In mei 2019 ondertekenden Agoria, Fluvius en de VVSG een intentieverklaring voor de volledige verledding van openbare verlichting tegen 2030. Deze datum werd ook opgenomen in het Vlaams Regeerakkoord 2019-2024. Momenteel is er in Vlaanderen slechts 11 % voorzien van ledverlichting.
Sinds eind 2004 behoren de openbare verlichtingsnetten en -aansluitingen tot de eigendom van de distributienetbeheerders. De exploitatie van de openbare verlichting maakt als openbaredienstverplichting deel uit van de activiteit 'Netbeheer elektriciteit'. De exploitatiekosten, met uitzondering van de materiaalkosten hieraan verbonden, kunnen hierdoor worden opgenomen in het distributienettarief.
De activiteiten met betrekking tot de openbare verlichting die niet onder deze openbaredienstverplichting vallen (bijvoorbeeld renovatiewerken), worden beschouwd als een nevenactiviteit. Dit is een niet-gereguleerde activiteit waarvoor een vergoeding aan kostprijs word aangerekend aan de steden en gemeenten die deel uitmaken van de distributienetbeheerder (Intergem).
Naar aanleiding van de aankoop van de openbare verlichtingsnetten door de distributienetbeheerders hebben de betrokken steden en gemeenten in 2004 via gemeenteraadsbesluit de beheersoverdracht rond de activiteit openbare verlichting beslist/herbevestigd. Statutair werd ingeschreven dat deze beheersoverdracht voor de exploitatie van de openbare verlichting geldt voor de volledige duur van de aansluiting en dat de beheersoverdracht voor de nevenactiviteit openbare verlichting steeds herroepbaar is.
Fluvius doet een voorstel aan de steden en gemeenten om de openbare verlichting tegen 2030 volledig te verledden, waarbij, in uitbreiding op de beheersoverdracht inzake openbare verlichting, de steden en gemeenten hun verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen inbrengen bij de distributienetbeheerder tegen een vergoeding in cash en niet-stemgerechtigde aandelen. De energiekosten blijven ten laste van de stad.
De raad van bestuur van Intergem heeft in zitting van 9 mei 2019 het reglement ‘Fluvius openbare verlichting en diensten door de distributienetbeheerders aan lokale besturen’ goedgekeurd. Dit reglement wordt toegevoegd als bijlage bij dit gemeenteraadsbesluit.
Er wordt voorgesteld om de per 1 juli 2020 bestaande verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen openbare verlichting in te brengen bij de distributienetbeheerder.
Het betreft in het bijzonder verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen openbare verlichting die zich situeren op of langs de openbare weg of op terreinen die publiek toegankelijk zijn en die toebehoren aan de stad/gemeente zelf, met name:
- Functionele verlichting, waarbij de functie het verlichten is van wegen, oversteekplaatsen, fiets- en wandelpaden, tunnels, waterlopen en pleinen met uitzondering van de installaties in het beheer van het Agentschap voor Wegen en Verkeer.
- Bakenverlichting, waarvoor het uitgestraalde licht van het verlichtingstoestel zelf dienst doet als ‘optical guidance’.
- Monumentverlichting, waarvan de functie het verhogen is van de esthetische waarde van monumenten (gebouw, standbeeld, kunstwerk …) en ondersteuning geeft aan taken van de functionele verlichting. Het te verlichten monument moet gelegen zijn langs een openbare weg of plein.
- Straatmeubilairverlichting, zijn aparte verlichtingsinstallaties in/op straatmeubilair (fietsenstalling, zitbanken, vuilbakken, wegwijzers …) en die eigendom zijn en in beheer van de gemeente.
De lokale besturen kunnen ook de openbare verlichting van semi-openbare ruimten en hun netten inbrengen. Dit na risicoanalyse en het in overeenstemming brengen van de installaties aan de geldende wetgeving en regels en waarvan de inbreng op projectbasis gebeurt. Dit betreft:
- Openbare terreinverlichting, de verlichting van terreinen die (tijdens openingsuren) vrij toegankelijk zijn voor het publiek (containerpark, begraafplaats, sportterreinen zoals voetbalvelden, atletiekpiste, Finse piste …) en die eigendom zijn van de gemeente.
- Architecturale verlichting, waarvan de functie het verhogen is van de esthetische waarde van monumenten (gebouw, standbeeld, kunstwerk …). Het te verlichten monument moet gelegen zijn langs een openbare weg of plein. De verlichting vereist een aparte studieopdracht (specifieke lichtstudie en technisch ontwerp) door een lichtarchitect.
Worden buiten de scope gehouden:
- De feestverlichting (toestellen en overspanningen en tijdelijke netten) en de binnenverlichting (verlichting binnenin de gemeentegebouwen waarvan de te verlichten ruimte in zijn algemeenheid uitgebaat wordt door de gemeente).
- De verkeersregelsystemen (het al dan niet branden van de verlichting beïnvloedt de wegcode), tenzij hier al een overeenkomst voor bestaat.
- De stand-alonesystemen (geen DNB-netvoeding) en de ruimten van de gemeenten in concessie van andere partijen (de te verlichten ruimte wordt uitgebaat door een derde partij waarvoor de gemeente tijdens de looptijd van de concessie-overeenkomst niet instaat voor de verlichting).
Worden in beginsel ook buiten scope van het reglement gehouden:
- de applicaties die zich al op de steunen bevinden (bv. camera’s, sensoren en verkeersgeleidingsinstallaties voor Smart City-toepassingen). Hiervoor kunnen evenwel aparte afspraken worden gemaakt.
- ‘klassieke’ applicaties die zich vandaag op de steunen bevinden (bijvoorbeeld verkeers- en signalisatieborden, bloembakken en vaandels).
Het openbare verlichtingspark op het grondgebied van de stad bestaat momenteel uit 10.035 armaturen en 8.069 steunen. Voor 2019 gaf dit een energieverbruik van 3.124.253 kWh en een CO₂-uitstoot van 724.827 kg. De totale inbrengwaarde bedraagt volgens de berekening van Fluvius 3.209.252 EUR. In 2019 beschikte de stad over 2.170 ledarmaturen wat neerkomt op 21,62 %. Dit is bijna het dubbele van het Vlaams gemiddelde.
Bij de inbreng ontvangt de stad eenmalig een bedrag van 25 % van de boekhoudkundige waarde van het openbare verlichtingspark. Gelet op het feit dat de inbrengwaarde door Fluvius geraamd wordt op 3.209.252 EUR zou de stad een eenmalig bedrag van 802.313 EUR ontvangen. De 75 % in niet-stemgerechtigde aandelen vertegenwoordigt een waarde van 2.406.939 EUR.
In het voorstel van Fluvius zal de verledding gebeuren volgens het principe van licht als een dienst waarbij de stad enkel een forfaitaire vergoeding zou betalen aan Fluvius voor het vernieuwen, onderhouden en herstellen van de openbare verlichting. Deze vergoeding wordt dan afgetrokken van het jaarlijkse dividend dat de stad ontvangt.
In het voorstel van Fluvius wordt berekend dat als de stad niet ingaat op het aanbod en zelf zou investeren voor het verledden van de openbare verlichting tegen 2030, er slechts 7.495 armaturen omgebouwd zouden worden naar led volgens het huidige tempo. Als de ombouw volgens het principe licht als dienst verloopt, stelt Fluvius dat alle armaturen tegen 2030 omgebouwd zullen zijn.
Door de verledding zal het energieverbruik en de CO₂-uitstoot dalen. Volgens het principe licht als een dienst zou het totale energieverbruik in 2030 dan 2.022.358 kWh bedragen en de CO₂-uitstoot 469.187 kg. Indien de verledding gebeurt volgens het huidige tempo door eigen investeringen van de stad zou het totale energieverbruik in 2030 2.440.385 kWh bedragen en de CO₂-uitstoot 566.169 kg.
In het voorstel van Fluvius wordt geraamd dat de totale cashuitgave voor investeringen, onderhoud (investeringen + exploitatie) als de stad zelf zou investeren, 7.602.777 EUR bedraagt voor de periode 2020-2030. Voor licht als een dienst wordt dit bedrag geraamd op 5.702.083 EUR. Dit geeft een cashvoordeel van 1.900.694 EUR. Als hier dan nog de eenmalige vergoeding bij de inbreng van 802.313 EUR wordt bijgerekend, komt dit neer op een totaal cashvoordeel voor de stad van 2.703.007 EUR.
Reeds 240 steden en gemeenten zijn ingegaan op het aanbod van Fluvius.
In samenwerking met de VVSG heeft Fluvius een operationele overeenkomst opgemaakt die de afspraken tussen de lokale besturen en Fluvius in detail beschrijft in uitvoering van het reglement 'Fluvius openbare verlichting en diensten door de distributienetbeheerders aan lokale besturen'.
De voordelen voor de stad om in te gaan op het aanbod zijn de volgende:
- de stad behoudt het finale beslissingsrecht en de sturende rol bij het beleid rond openbare verlichting;
- administratieve vereenvoudiging op onder andere het vlak van facturatie en behandelen vragen derden in verband met openbare verlichting;
- past binnen het klimaatplan en de ambitie van de stad om een klimaatneutrale stad te worden tegen 2050;
- positief effect op de autofinancieringsmarge van de stad;
- gunstig effect op het beschikbaar budgettair resultaat van de stad.
Decreet lokaal bestuur, artikelen 56 en 57.
Actieplan 24: Duurzaam en energiebewust gedrag stimuleren bij bevolking.
Vervanging van klassieke lampen door ledlampen zorgt voor een substantiële energiereductie (tot 85 % per lamp). Vermits momenteel slechts een klein gedeelte van onze openbare verlichting is verled, zal een versnelde volledige verledding van onze openbare verlichting een wezenlijke bijdrage leveren aan de klimaatobjectieven 2030. De actie zal opgenomen worden in het klimaatplan 2030. Fluvius zal instaan voor een jaarlijkse rapportage van de effecten van de realisaties op het energieverbruik en de bijhorende CO₂-uitstoot.
met algemene stemmen (40)
kennis te nemen van het reglement 'Fluvius openbare verlichting en diensten door de distributienetbeheerders aan lokale besturen', zoals opgesteld en goedgekeurd door de Raad van Bestuur van Intergem in zitting van 9 mei 2019.
akkoord te gaan met de beheersoverdracht inzake de verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen en desgevallend de semi-openbare verlichtingsinstallaties, daaraan verbonden de automatische overdracht van de eigendom van de in de toekomst nog op te richten verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen en desgevallend de semi-openbare verlichtingsinstallaties.
akkoord te gaan met de operationele overeenkomst in uitvoering van het 'Reglement aanbod openbare verlichting en diensten door de distributienetbeheerders aan hun lokale besturen'.
De ontwerpovereenkomst wordt als bijlage aan de notulen van deze zitting gehecht.
akkoord te gaan met de uitbreiding van de huidige aansluiting van de stad bij de opdrachthoudende vereniging Intergem voor de activiteit openbare verlichting (verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen) en diensten als onderdeel van 'licht als dienstverlening' en zo deel te nemen aan het aanbod Fluvius openbare verlichting en de opdrachthoudende vereniging Intergem te verzoeken om de 'aanvaarding van de uitbreiding van deze aansluiting' voor te leggen aan de eerstvolgende algemene vergadering.
de inbreng die de stad heeft gedaan overeenkomstig artikel 9 van de statuten van Intergem uit te breiden wat betreft:
- de verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen;
- de semi-openbare verlichtingsinstallaties die voldoen aan de vereisten die weergegeven zijn in het reglement.
De verlichtingstoestellen, lichtbronnen en steunen, op basis van een inventariswaarde van 31 december 2019, tegen een inbrengwaarde van 802.313 EUR in cash (zijnde 25 % van de inbrengwaarde) en 2.406.939 EUR in OV-aandelen (zijnde 75 % van de inbrengwaarde) in te brengen bij de opdrachthoudende vereniging Intergem.
De inbreng van de semi-openbare verlichting gebeurt op projectbasis na risicoanalyse en na het in overeenstemming brengen van de installaties aan de geldende wetgeving en regels.
De inbrengwaarde wordt bepaald aan de hand van de economische nieuwwaarde van de steunen en armaturen en is gebaseerd op een gedetailleerde inventaris van 31 december 2019.
machtiging te verlenen aan het college van burgemeester en schepenen voor het verlijden van de authentieke akte.
het college van burgemeester en schepenen te gelasten met de uitvoering van voormelde beslissingen en onder meer kennisgeving hiervan te verrichten aan het secretariaat van de opdrachthoudende vereniging Intergem.