2022_GR_00249 - Regionaal Klimaatmitigatieplan Waasland 2030 in het kader van het Burgemeestersconvenant 2030 en Waasland Klimaatland: goedkeuring

Door het ondertekenen van het Burgemeestersconvenant engageren steden en gemeenten zich om tegen 2030 minstens 40 % minder broeikasgassen uit te stoten tegenover 2011. De ondertekenaars verbinden zich ertoe om, binnen de twee jaar na ondertekening, een actieplan voor duurzame energie en klimaat (Sustainable Energy and Climate Action Plan of ‘SECAP’) op te maken. In dit plan wordt een CO₂-nulmeting voorzien en een klimaatsrisico- en kwetsbaarheidsanalyse uitgevoerd, die als basis dient om verdere acties uit te werken. De gemeenten rapporteren elke twee jaar aan Europa over de vooruitgang van hun acties. Het Burgemeestersconvenant voorziet ook in territoriale coördinatoren die zich inzetten om gemeenten en steden te ondersteunen bij dit engagement. In Oost-Vlaanderen zijn zowel de provincie Oost-Vlaanderen als Interwaas erkend als territoriale coördinator. Waasland Klimaatland is een samenwerkingsverband tussen de Provincie Oost-Vlaanderen, Interwaas en elf gemeenten in het Waasland. Het doel van deze samenwerking is gezamenlijke klimaatambities realiseren met als leidraad het Burgemeestersconvenant. Het project startte in 2014 met zeven aangesloten gemeenten en werd ondertussen uitgebreid tot elf gemeenten: Sint-Niklaas, Beveren, Temse, Waasmunster, Stekene, Sint-Gillis-Waas, Lokeren, Kruibeke, Moerbeke, Hamme en Zwijndrecht. De elf betrokken gemeenten beslisten in het voorjaar van 2020 om samen als groep de doelstellingen van het Burgemeestersconvenant 2030 te onderschrijven. Concreet betekent dit dat de projectpartners zich engageerden tot het opmaken van één regionaal actieplan (= joint SECAP) waarin ook lokale accenten kunnen gelegd worden. In hun rol van territoriale coördinatoren engageerden de provincie en Interwaas zich om de gemeenten te ondersteunen bij de opmaak en uitvoering van dit actieplan voor duurzame energie en klimaat en bij het uitwerken van een regionale strategie en gezamenlijke klimaatacties voor de Wase regio. De provincie Oost-Vlaanderen begeleidde hierbij de opmaak van het intussen goedgekeurde regionaal adaptatieplan en Interwaas staat in voor het mitigatieplan. Streefdoel is om eind 2022 het klimaatplan voor de regio in te dienen bij Europa.
Het bijgevoegde mitigatieplan is het resultaat van verschillende participatie- en feedbackmomenten. De lokale besturen en de burgers kregen op verschillende tijdstippen de mogelijkheid om input en feedback te geven op het plan. Tijdens de bijeenkomsten van de werkgroepen in januari 2022 bepaalden de lokale experten en externe stakeholders de prioriteiten. Deze input vormde de basis voor de eerste draft. Waasland klimaatland stelde deze draft voor op de verschillende klimaatteams van de gemeenten. Hierna kregen de gemeenten nog de mogelijkheid om feedback te formuleren op de tweede draft. Begin maart werd ook een eerste burgerbevraging opgestart, waardoor ook burgers de mogelijkheid kregen om hun input te geven. Grote lijnen uit de burgerbevraging werden samen met de feedback van de gemeenten verwerkt tot een derde draft. Tot eind juni hadden de gemeenten nog de tijd om hier laatste opmerkingen op te formuleren.
Het finale mitigatieplan bestaat uit acht blokken:
- context en analyse van de regio (huishoudens, mobiliteit, economie, voeding);
- CO₂-nulmeting totaal, huishoudens, mobiliteit, economie en voeding;
- toekomstscenario;
- strategische doelstellingen;
- actieplan;
- participatie;
- partnerschappen;
- vervolgtraject.
Samen met het adaptatiedeel zetten we in op klimaatneutraliteit en voldoende weerbaarheid tegen weersveranderingen. Beide delen zijn opgebouwd rond een aantal strategische doelstellingen. Hieronder staan deze strategische doelstellingen voor adaptatie en mitigatie schematisch weergegeven. 

Na de goedkeuring van de verschillende gemeenten wordt voor elke gemeente bekeken hoe het regionale plan lokaal vertaald kan worden. Het regionale plan bevat vele acties, waarvan sommige strikt lokaal opgenomen zullen worden door één of meerdere gemeenten, en enkele regionaal uitgewerkt zullen worden. Interwaas ondersteunt de lokale besturen in deze oefening.
In het najaar brengt Interwaas voor elk lokaal bestuur de klimaatteams samen met als doel:
- een overzicht te krijgen van waar de verschillende lokale besturen de komende jaren op willen inzetten;
- het concreter maken van de eerste acties: wie, wanneer, hoe, welke middelen…
Ieder lokaal bestuur zal hierbij vanuit haar eigen karakter, mogelijkheden en pijnpunten lokale acties prioriteren. Vanuit de coördinerende rol binnen Waasland Klimaatland zal Interwaas er wel op toezien dat vanuit elke gemeente voldoende impactvolle acties worden opgenomen in functie van de doelstelling om minstens 40 % CO₂ reductie te behalen tegen 2030.
Elke gekozen actie zal in de loop van het najaar uitgewerkt worden in een actiefiche. De bedoeling is om in het voorjaar van 2023 met de eerste acties van start te gaan.
De actiefiches kunnen in combinatie met het klimaatrapport van www.provinciesincijfers.be beschouwd worden als een ‘lokaal mitigatieplan’.   

Voor de opvolging van de 40 %-reductiedoelstelling en de klimaatacties maken we gebruik van FutureProofedCities. Het platform biedt hiervoor immers een aantal behulpzame functies:
- Interwaas kan de inspanningen van alle gemeenten monitoren: elk lokaal bestuur voegt haar klimaatacties, de status en resultaten aan het eigen plan toe. Op basis van de som van al deze lokale plannen wordt dan voor de regio de verwachte CO₂-uitstoot berekend en gevisualiseerd;
- Interwaas kan, op dezelfde manier als de lokale besturen, ook regionale acties toevoegen. Zo bekomen we in één overzicht alle lokale en regionale inspanningen;
- we kunnen inspiratie halen uit de plannen en acties van meer dan honderdtwintig gemeenten die eveneens zijn aangesloten op dit platform;
- het platform laat toe om de ingegeven acties en hun progressie zichtbaar te maken en te communiceren naar de inwoners van de regio. Dit zorgt voor een zekere transparantie en voor sensibilisering.

Decreet lokaal bestuur, artikelen 40 en 41.
Ondertekening van de Overeenkomst van Parijs in maart 2019 door het Europees Parlement, met het doel om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn. De lancering van de ‘European Green Deal’ door de Europese Commissie eind 2019. The Green Deal moet van Europa het eerste klimaatneutrale continent maken tegen 2050, met een netto-uitstoot van broeikasgassen die nul is. Goedkeuring door de Vlaamse Regering van het Vlaams Energie- en Klimaatplan 2021-2030 op 9 december 2019. Decreet lokaal bestuur, artikelen 40 en 41. Provincieraadsbesluit van 2 september 2015 tot goedkeuring van het klimaatplan en het klimaatactieplan 2015-2020 van de Provincie Oost-Vlaanderen. Besluit van de deputatie van 21 juli 2021 om het Lokaal energie- en klimaatpact te ondertekenen als ondersteunende partner en dus om de Oost-Vlaamse gemeenten en steden te ondersteunen bij de uitvoering van hun klimaatplannen. De erkenning van de Provincie als territoriaal coördinator in het kader van het burgemeestersconvenant en daaruit volgende ondersteuning van de Oost-Vlaamse gemeenten bij de opmaak en uitvoering van klimaatplannen. De erkenning van Interwaas als territoriaal coördinator en daaruit volgende ondersteuning van de Wase gemeenten bij de opmaak en uitvoering van klimaatplannen. Gemeenteraadsbeslissing van 25 mei 2020 betreffende de gezamenlijke ondertekening van de Burgemeesterconvenant 2030 binnen Waasland Klimaatstad.