2022_GR_00216 - Bijzondere politieverordening betreffende de beperkte snelheidsovertredingen: goedkeuring

Overdreven of onaangepaste snelheid is een doorslaggevende factor in één op de drie ongevallen met lichamelijk letsel. Ondanks de vele bewustwordingscampagnes is te snel rijden bij veel bestuurders een automatisme geworden dat dikwijls niet meer in vraag wordt gesteld.
Door gebruik te maken van de wettelijke mogelijkheid om bepaalde snelheidsovertredingen, op plaatsen waar de snelheid beperkt is tot 30 of 50 km, per uur, te sanctioneren met gemeentelijke administratieve geldboetes, kan de stad het handhavingsluik van deze overtredingen in eigen handen en beheer nemen. Handhaving is noodzakelijk om te werken aan de gedragsverandering van de bestuurders die de geldende snelheidsbeperkingen niet respecteren.
GAS 5 biedt de mogelijkheid om extra in te zetten op een allesomvattend verkeersveiligheidsbeleid met als doel de (verkeers)veiligheid en de leefbaarheid in de stad te vergroten.
De nieuwe (boete)inkomsten zullen op hun beurt geïnvesteerd kunnen worden in het mobiliteits-, veiligheids- of algemeen beleid.

Het nieuwe artikel 29quater wegverkeerswet bepaalt dat gemeenteraden alleen administratieve geldboetes kunnen bepalen voor beperkte snelheidsovertredingen als aan de volgende voorwaarden is voldaan:
1. Het betreft een overschrijding van de toegelaten maximumsnelheid met niet meer dan 20 kilometer, per uur:
de gemeten snelheid wordt daarbij gecorrigeerd op dezelfde wijze als bij een strafrechtelijke afhandeling. Zo wordt de strafrechtelijke tolerantiemarge van 6 km, per uur, doorgetrokken naar de administratieve sanctionering.
2. De snelheidsovertredingen worden begaan op een plaats waar de snelheid beperkt is tot 30 of 50 kilometer per uur:
elke plaats (ook bijvoorbeeld een fietsstraat) waar een snelheidsbeperking geldt van 30 of 50 km per uur kan het voorwerp uitmaken van een gemeentelijk politiereglement tot het invoeren van GAS 5. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen de plaatsen waar de snelheid beperkt is via zoneborden of plaatsen waar de snelheid is beperkt door specifieke borden.
De regeling geldt niet in woonerven, want daar is de snelheid beperkt tot 20 km, per uur. De regeling geldt ook niet voor autosnelwegen. De regeling geldt ongeacht de wegbeheerder.
3. Het gaat om snelheidsovertredingen vastgesteld met automatisch werkende toestellen die volledig worden gefinancierd door de lokale overheid: zowel bemande als onbemande camera’s als vaste en mobiele camera’s kunnen worden gebruikt om de snelheidsovertredingen vast te stellen. Het moet wel gaan om automatisch werkende toestellen die behoren tot de eigen infrastructuur van de lokale overheid, ongeacht de plaats waar die apparatuur zich bevindt. Dat betekent dat:
- zowel de bevestigingsstructuur (zoals de paal of camera) als de randinfrastructuur (zoals de wegkantkast) volledig gefinancierd moeten zijn door de lokale overheid (gemeente of lokale politie);
- cofinanciering op lokaal niveau mogelijk is (bijvoorbeeld tussen lokale politie en gemeente). Cofinanciering tussen gewest en gemeente is niet mogelijk.
De automatisch werkende toestellen van het gewest die zich langs een gemeenteweg bevinden, zullen geen aanleiding kunnen geven tot een gemeentelijke administratieve geldboete. Omgekeerd kunnen automatisch werkende toestellen van de gemeente langs een gewestweg wel tot een gemeentelijke administratieve geldboete leiden.
4. De snelheidsovertredingen worden begaan door meerderjarige natuurlijke personen of door rechtspersonen: minderjarige overtreders vallen niet onder het toepassingsgebied van GAS 5 en zullen steeds strafrechtelijk worden vervolgd.
Voor rechtspersonen is artikel 67ter wegverkeerswet van toepassing. Artikel 67ter wegverkeerswet voorziet voor rechtspersonen een verplichting om de identiteit van de onmiskenbare bestuurder op het ogenblik van de feiten mee te delen of, indien zij die niet kennen, de identiteit van de persoon die verantwoordelijk is voor het voertuig.
5. Er wordt niet gelijktijdig een andere overtreding vastgesteld: de gemeenten mogen niet sanctioneren met GAS wanneer er gelijktijdig een andere inbreuk vastgesteld wordt die strafrechtelijk wordt vervolgd.
Voorbeelden:
- een bestuurder wordt geflitst in de bebouwde kom wegens te snel rijden maar tegelijkertijd rijdt deze betrokkene ook door het rood licht;
- een bestuurder wordt geflitst wegens te snel rijden in een zone 50 maar er wordt ook vastgesteld dat de persoon niet over een geldig rijbewijs beschikt.
Bij dergelijke combi-overtredingen kan GAS 5 niet worden toegepast.
Deze vijf voorwaarden moeten cumulatief worden vervuld, zo niet kan de sanctionerend ambtenaar niet optreden ten aanzien van de snelheidsovertredingen en blijft de strafrechtelijke procedure van toepassing.
De keuze om, binnen de grenzen van het decreet, beperkte snelheidsovertredingen te bestraffen met een gemeentelijke administratieve geldboete ligt bij de gemeenteraad. Wordt voor GAS 5 gekozen, dan worden de beperkte snelheidsovertredingen niet langer strafrechtelijk bestraft, mits ze voldoen aan de voorwaarden gesteld in artikel 29quater wegverkeerswet. Omgekeerd, wordt er niet voor GAS 5 gekozen, dan blijft de bestaande strafrechtelijke afhandeling van toepassing.
Administratieve procedure: het is van belang te benadrukken dat, hoewel men spreekt van GAS 5, de wet van 24 juni 2013 betreffende de gemeentelijke administratieve sancties niet van toepassing is bij de handhaving van de beperkte snelheidsovertredingen.
De GAS 5-procedure is een nieuwe en sui generis procedure naast de reeds bestaande procedures.
De decreetgever heeft de GAS-wet duidelijk wel als inspiratiebron gebruikt en er soms zelfs uitdrukkelijk naar verwezen (bijvoorbeeld voor de sanctionerend ambtenaar en het gemeentelijk sanctieregister). De gemeente en meer in het bijzonder de sanctionerend ambtenaar putten hun bevoegdheid rechtstreeks uit artikel 29quater wegverkeerswet.
Voor de administratieve procedure moet eveneens worden teruggevallen op artikel 29quater en andere artikelen van de wegverkeerswet. Deze procedure wordt gevoerd door de sanctionerend ambtenaar, aangesteld door de gemeente, en verloopt als volgt:
- de vaststeller moet zijn proces-verbaal (pv) binnen de veertien dagen na vaststelling van de overtreding aan de sanctionerend ambtenaar bezorgen;
- de sanctionerend ambtenaar moet binnen de veertien dagen na de dag van ontvangst van het pv, dit pv en de beslissing met bedrag van de boete aan de overtreder bezorgen;
- de overtreder moet de boete betalen binnen de dertig dagen na kennisgeving van de beslissing, tenzij verweer werd ingediend;
- de overtreder kan binnen de dertig dagen na kennisgeving van de beslissing schriftelijk verweer indienen tegen de beslissing van de sanctionerend ambtenaar. Een mondeling verweer is niet mogelijk;
- de sanctionerend ambtenaar moet binnen de dertig dagen na de dag van ontvangst van het verweer een beslissing nemen omtrent de ontvankelijkheid en gegrondheid van het verweer en moet deze beslissing ter kennis geven van de overtreder binnen diezelfde termijn;
- het verweer wordt als gegrond beschouwd wanneer de sanctionerend ambtenaar niet binnen de dertig dagen na de dag van ontvangst van het verweer een beslissing heeft genomen;
- de overtreder kan binnen de maand na de kennisgeving van de beslissing van de sanctionerend ambtenaar beroep instellen bij de politierechtbank.
Administratieve geldboeten: de bedragen van de administratieve geldboetes die de gemeenteraad in zijn reglementen bepaalt, moeten gelijk zijn aan de bedragen die de Vlaamse Regering bepaalt. De administratieve en de strafrechtelijke boetes zijn met andere woorden eender.
Het tarief van de administratieve boetes komt overeen met de tarieven van de onmiddellijke inningen.
Momenteel zijn de boetebedragen als volgt vastgesteld:
- voor de eerste tien kilometer, per uur, boven de toegelaten maximumsnelheid bedraagt de som 53 EUR;
- binnen de bebouwde kom, in een zone 30 of schoolomgeving wordt boven de eerste tien kilometer, per uur, boven de toegelaten maximumsnelheid de som van 53 EUR met telkens 11 EUR vermeerderd voor elke bijkomende kilometer per uur waarmee de toegelaten maximumsnelheid wordt overschreden;
- in alle andere gevallen wordt boven de eerste tien kilometer, per uur, boven de toegelaten maximumsnelheid de som van 53 EUR vermeerderd met telkens 6 EUR voor elke bijkomende kilometer, per uur, waarmee de toegelaten maximumsnelheid wordt overschreden.
De GAS-boetes voor de lichte snelheidsovertredingen worden volledig geïnd ten voordele van lokale bestuur.
Implementatie: de automatisch werkende toestellen die momenteel volledig gefinancierd zijn met lokale middelen en die bijgevolg in aanmerking komen om vaststellingen te doen die in aanmerking komen voor GAS-afhandeling zijn:

Volgende personen zijn bevoegd om GAS 5-vaststellingen te doen:
- het personeel van het operationele kader van de federale en de lokale politie;
- het CALOG-personeel van de federale en lokale politie voor de vaststellingen die gesteund zijn op materiële bewijsmiddelen die door de bemande of onbemande automatisch werkende toestellen worden opgeleverd.
De vaststellingen die worden gedaan met de GATSO en de NK70 (bemande controles) worden nu reeds verwerkt door de lokale politie.
Bij de lokale politie zijn inmiddels twee extra CALOG-personeelsleden niveau C aangeworven. Deze extra CALOG-personeelsleden zullen ingezet worden voor een capaciteitsverhoging bij de bemande snelheidscontroles.
Voor de trajectcontroles bestaat er momenteel een overeenkomst met het GVC (gewestelijk verwerkingscentrum) voor de verwerking van de processen-verbaal, zodat er bij de lokale politie momenteel geen personeelsinzet nodig is voor de trajectcontroles. Het GVC zal echter geen vaststellingen verwerken die afgehandeld kunnen worden via GAS 5. Bij implementatie van GAS 5 zal de lokale politie dan ook deze vaststellingen moeten verwerken en zelf de processen-verbaal opstellen. De gemeenteraad heeft zich in de zitting van 24 juni 2022 akkoord verklaard met de openstelling van een vacature voor een bijkomend CALOG-personeelslid niveau C.
Gelet op de technische complexiteit van de overschakeling van de trajectcontrole naar een lokaal verwerkingssysteem en de lopende aanwervingsprocedure voor het nodige personeel voor de verwerking van de vaststellingen die via de trajectcontrole worden gedaan, zullen in een eerste fase enkel de vaststellingen die verricht zijn met bemande toestellen, verwerkt worden via GAS 5, en dit vanaf 1 september 2022. In een tweede fase zullen vanaf 1 januari 2023 ook de vaststellingen van de onbemande controles worden afgehandeld via GAS 5.

Wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer, artikel 29quater.
Nieuwe gemeentewet, artikel 119, 119 bis en 135 § 2.
Decreet lokaal bestuur, artikelen 40 en 41.