Het pact betreft een inspanningsverbintenis voor de stad om zich te engageren de doelstellingen in de vier werven te realiseren. Door middel van jaarlijkse rapportering kan de stad de realisatie van de doelstellingen in de vier werven opvolgen. Het rapport met de Sint-Niklase cijfers wordt bijgevoegd. Voor verschillende doelstellingen zijn de lokale en/of Vlaamse cijfers echter onvolledig, of is er nog geen consensus over de meetwijze of definitie van een doelstelling. Toch kunnen de cijfers een eerste beeld geven om de doelstellingen op te volgen en de gekoppelde acties waar nodig bij te sturen. De rapporteringsprocedure, zoals voorgeschreven door het Agentschap Binnenlands Bestuur, voorziet een kennisgeving van deze cijfers voor de gemeenteraad. Het besluit van deze kennisgeving moet uiterlijk 1 mei 2024 opgeladen worden in het Loket voor Lokale Besturen.
Het Lokaal Klimaat- en Energiepact 1.0 omvat volgende engagementen:
voor lokale besturen:
- het burgemeestersconvenant 2030 ondertekenen en uitwerken;
- een gemiddelde jaarlijkse primaire energiebesparing van minstens 2,09 % realiseren in hun eigen gebouwen (inclusief technische infrastructuur, exclusief onroerend erfgoed);
- een reductie van de CO²-uitstoot van hun eigen gebouwen en technische infrastructuur met 40 % in 2030 ten opzichte van 2015 te realiseren. LEKP 2.0 verscherpt deze doelstelling als volgt: een primaire energiebesparing van 3 % in eigen gebouwen, inclusief technische infrastructuur (herrekend naar 26,40 % tegen eind 2030 ten opzichte van 2019) en een reductie van CO²-uitstoot van 55 % in eigen gebouwen, inclusief technische infrastructuur en eigen mobiliteit ten opzichte van 2015 (herrekend naar 40,30 % tegen eind 2030 ten opzichte van 2019);
- tegen ten laatste 2030 de openbare verlichting verLEDden;
- het draagvlak voor hernieuwbare energie verhogen, geen heffing op hernieuwbare energie installaties in te voeren en bestaande heffingen, zoals de heffing op pylonen van windmolens, af te bouwen tegen ten laatste 2025, LEKP 2.0 vraagt bovendien om geen nieuwe heffingen in te voeren op elektriciteitsmasten en sleuven van ELIA;
- lokale warmte- en sloopbeleidsplannen opmaken;
- burgers, bedrijven en verenigingen stimuleren om samen met het lokaal bestuur de concrete en zichtbare streefdoelen uit de vier werven van het Pact te behalen.
LEKP 2.0 stelt volgende bijkomende doelstellingen: vijfentwintig fossielvrije renovaties binnen de vijftig collectieve energiebesparende renovaties per duizend wooneenheden, vijftig per duizend wooneenheden worden uitgenodigd voor een klimaattafel voor einde 2024, minstens 1,50 laadpuntequivalent per honderd inwoners tegen eind 2030.
Voor de Vlaamse overheid:
- via het Netwerk Klimaat professionele ondersteuning bieden aan de lokale besturen, zoals bepaald in het subsidiebesluit en de werkprogramma’s;
- via andere partners binnen de Vlaamse overheid (bijvoorbeeld VEB met het SURE2050-project voor het publiek patrimonium) lokale besturen projectmatige ondersteuning bieden;
- samen met de lokale besturen actief meewerken aan het elimineren van de mogelijke hindernissen die lokale besturen ondervinden in het realiseren van de ambities binnen dit pact;
- haar eigen voorbeeldfunctie invullen en relevante actoren overtuigen om het pact te ondertekenen;
- in samenspraak met het middenveld, onderzoeksinstellingen en de verschillende sectororganisaties de wederzijdse engagementen voor dit pact opvolgen en stroomlijnen;
- aan lokale besturen en/of andere actoren, beleidsmaatregelen die nuttig kunnen zijn om de doelstellingen van het pact te realiseren en voorzien door de Vlaamse, federale en Europese begroting, actief en stelselmatig promoten;
- ter bijkomende ondersteuning van de gemeenten die het pact ondertekenen, in een extra jaarlijks budget van 10.000.000 EUR, evenals een vast gedeelte van de vrij beschikbare middelen binnen het Vlaams klimaatfonds, te voorzien. Deze budgettaire engagementen kunnen aangepast worden in functie van het algemeen begrotingsbeleid.
Door de ondertekening onderneemt Sint-Niklaas actie om de hieronder vermelde doelstellingen waar te maken:
Werf 1: laten we een boom opzetten: groenvoorziening:
- één boom extra per inwoner tegen 2030;
- 0,50 m extra haag of geveltuinbeplanting per inwoner tegen 2030;
- één extra natuurgroenperk van minstens 10 m² per suizend inwoners tegen 2030.
Werf 2: verrijk je wijk: renovatie & hernieuwbare energie:
- vijftig collectief georganiseerde energiebesparende renovaties per duizend wooneenheden vanaf 2021 tot en met 2030; waarvan vijfentwintig fossielvrije renovaties binnen de vijftig collectieve energiebesparende renovaties per duizend wooneenheden,vijftig per duizend wooneenheden worden uitgenodigd voor een klimaattafel voor einde 2024;
- één coöperatief/participatief hernieuwbaar energieproject per vijfhonderd inwoners tegen 2030.
Werf 3: elke buurt deelt en is duurzaam bereikbaar: mobiliteit:
- per duizend inwoners één toegangspunt (twee deelwagens) voor een (koolstofvrij) deelsysteem tegen 2030;
- per honderd inwoners minstens 1,50 laadpuntequivalent tegen eind 2030;
- 1 m nieuw of structureel opgewaardeerd fietspad extra per inwoner vanaf 2021 tot en met 2030.
Werf 4: water het nieuwe goud: klimaatadaptatie:
- 1 m² ontharding per inwoner vanaf 2021 tot en met 2030;
- per inwoner 1 m² extra opvang van hemelwateropvang voor hergebruik, buffering en infiltratie voor regenwater vanaf 2021 tot en met 2030.
Sint-Niklaas ondertekende binnen het project ‘Waasland Klimaatland’ van Interwaas, samen met alle andere Wase gemeenten en Hamme, het burgemeestersconvenant 2030 (gemeenteraad 25 mei 2020, officiële toetredingsdatum is 29 juni 2020).
Binnen het lokaal en regionaal klimaatbeleid levert Sint-Niklaas reeds een wezenlijke bijdrage aan de doelstellingen van dit Klimaatpact. De toegekende middelen uit het Lokaal Klimaat- en Energiepact kunnen beschouwd worden als een extra hefboom om de gezamenlijke klimaatinspanningen op dat vlak verder op te voeren tegen 2030.
Vlaanderen voorziet, ter ondersteuning van de gemeenten die het Lokaal Klimaat- en Energiepact ondertekenden, jaarlijks 10.000.000 EUR, naast een vast deel van de toekomstige klimaatfondsmiddelen. Voor Sint-Niklaas leverde LEKP 1.0 zodoende jaarlijks 355.127,43 EUR op voor 2022, 2023 en 2024. Voor LEKP 2.0 ontvangt de stad 142 000 EUR.
Vlaanderen dringt erop aan dat de gemeenten jaarlijks minstens even veel middelen (497.127,43 EUR) zelf investeren in lokale klimaatacties.
Voor de financiële opvolging wordt gevraagd om in de jaarrekening uitgaven die gelieerd zijn aan het pact een vaste code te geven (ABB-LEKP-202ll). Dit kan zowel investeringskosten, werkingskosten als personeelskosten bevatten.
Het subsidiebedrag is niet gekoppeld aan het al dan niet behalen van de doelstellingen uit de vier werven. Deze doelstellingen zijn bepaald voor Vlaanderen als geheel. Als gemeente zal men niet worden aangesproken op het niet behalen van een doelstelling op gemeentelijk niveau.
Enkele kanttekeningen bij de cijfers in de rapportering:
- heden beschikt Sint-Niklaas niet over cijfers met betrekking tot werf één van inwoners. De cijfers gerapporteerd voor werf één geven dus een onderschatting en geen totaalbeeld van het aantal bomen, geveltuinen, hagen en dergelijke;
- de monitoring rond collectieve renovaties is nog onvolledig. Ten eerste wordt momenteel enkel de burenpremie van Fluvius als databron genomen (dit wordt in de toekomst nog uitgebreid);
- het cijfer bij de doelstelling rond coöperatieve/participatieve hernieuwbare energieprojecten houdt nog geen rekening met de grootte van het project. Het cijfer is bovendien onvolledig;
- de cijfers rond de verledding volgen momenteel nog niet de publicatiekalender. De cijfers dateren van 31 augustus 2022, terwijl de meest recente update volgens de publicatiekalender 31 december 2022 zou moeten zijn. Bij Fluvius werden de actuele cijfers van Sint-Niklaas verkregen, maar deze kunnen niet vergeleken worden met de (verouderde) Vlaamse cijfers.
De cijfers in de rapportering geven zodoende wel een beeld, en zeggen wel in welke mate stad Sint-Niklaas goed op weg is om tegen 2030 de doelstellingen van het pact 2.0 te realiseren, maar geven geen volledig beeld. Waar mogelijk werden de cijfers aangevuld met meer gedetailleerde up-to-date informatie.
Lokaal Energie- en Klimaatpact van de Vlaamse Regering en de Vlaamse steden en gemeenten van 8 juli 2022
aangaande het verbintenissenengagement inzake de algemene engagementen en de vier werven behoudend 16 specifieke doelstellingen.
Regeerakkoord Vlaamse Regering 2019 - 2024.
Vlaams Energie- en Klimaatpact (VEKP) 2021 - 2030.
Decreet lokaal bestuur, artikelen 40 en 41.
Gemeenteraadsbeslissing van 24 april 2015 met betrekking tot Klimaatplan 2015 - 2020.
Gemeenteraadsbeslissing van 25 mei 2020 met betrekking tot de ondertekening van het Burgemeestersconvenant 2030 binnen Waasland Klimaatland.
kennis te nemen van de rapportering in het kader van het Lokaal Energie- en Klimaatpact 1.0 en 2.0.
Een exemplaar van de rapportering wordt als bijlage aan de notulen van deze zitting gehecht.