Op 10 mei hebben de Vlaamse overheid (op initiatief van toenmalig minister-president Geert Bourgeois) en de bedrijven uit de natuursteensector een overeenkomst ondertekend waarbij ze zich engageren voor een meer duurzame en verantwoordelijke productie en inkoop van natuursteen, het 'Initiatief TruStone'. Het doel van dit initiatief is om problemen zoals kinderarbeid, gedwongen arbeid, gebrek aan vakbondsvrijheid, veiligheid en gezondheid in de keten aanpakken. Deze problematieken komen nog te veel voor en gaven ook eerder al aanleiding tot controverse in de media. Bedrijven, overheden, ngo’s en vakbonden hebben hieromtrent afspraken gemaakt.
De verbeterde aanpak is ook heel relevant voor lokale besturen die continu werkzaamheden uitvoeren aan hun patrimonium of de publieke ruimte.
De overheid verwacht van bedrijven dat zij zich inspannen voor verbeteringen in hun productie- of toeleveringsketen. Dit ligt ook vast in internationale richtlijnen zoals de uitgangspunten van de Verenigde Naties voor Bedrijfsleven en Mensenrechten, de Richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen van de OESO en de fundamentele arbeidsnormen van de ILO.
Ook aanbestedende overheden hebben hierin een verantwoordelijkheid. Lokale besturen zijn een belangrijke afnemer van natuursteen. Denk aan dorpspleinen, bestrating en bijvoorbeeld gevels van gebouwen. Tot nu toe benutten we de ruimte die de wetgeving overheidsopdrachten al biedt, soms nog onvoldoende. Bedrijven raken ook ontmoedigd wanneer zij merken dat de investeringen die zij doen om invulling te geven aan hun verantwoordelijkheid, zich niet vertalen in betere kansen bij overheidsopdrachten.
Daarom vraagt de VVSG dat de stad zich zou aansluiten bij het Initiatief TruStone. Dit betekent dat in overheidsopdrachten die natuursteen omvatten clausules opgenomen worden (zie bijlage) die stellen dat de leverancier zijn keten inzichtelijk moet maken en mogelijke mistoestanden moet aanpakken. Dit is een belangrijk signaal aan bedrijven dat het vanaf nu de norm is om verantwoordelijkheid te nemen voor sociale omstandigheden in de keten.
Lokale besturen die aangesloten zijn bij het 'TruStone initiatief' kunnen bovendien voor ondersteuning bij de controle van de due diligence verplichtingen van de aangesloten bedrijven, ook terecht bij het secretariaat van het 'TruStone initiatief'.
Om te kunnen aansluiten bij het initiatief dient er eerst een beslissing genomen te worden door de gemeenteraad en moet de verklaring (zie bijlage) ondertekend worden.
Op basis van eerdere beslissingen worden in Sint-Niklaas momenteel reeds volgende clausules opgenomen in alle bestekken:
1) De inschrijver engageert zich, gedurende de volledige uitvoering van de opdracht, de acht basisconventies van de Internationale Arbeidsorganisatie te respecteren, en in het bijzonder:
1° het verbod op dwangarbeid (verdrag nummer 29 betreffende de gedwongen of verplichte arbeid, 1930 en verdrag nummer 105 betreffende de afschaffing van de gedwongen arbeid, 1957)
2° het recht op vakbondsvrijheid (verdrag nummer 87 betreffende de vrijheid tot het oprichten van vakverenigingen en bescherming van het vakverenigingsrecht, 1948)
3° het recht van organisatie en collectief overleg (verdrag nummer 98 betreffende het recht van organisatie en collectief overleg, 1949)
4° het verbod op discriminatie inzake tewerkstelling en verloning (verdrag nummer 100 betreffende de gelijke verloning, 1951 en verdrag nummer 111 betreffende discriminatie (beroep en beroepsuitoefening), 1958)
5° de minimumleeftijd voor kinderarbeid (verdrag nummer 138 betreffende de minimumleeftijd, 1973), alsook het verbod op de ergste vormen van kinderarbeid (verdrag nummer 182 over de ergste vormen van kinderarbeid, 1999)
Daartoe ondertekent de inschrijver de verklaring op eer, bijgevoegd bij het offerteformulier.
Het niet respecteren van dit engagement wordt op basis van artikel 44, § 1, 1° van het koninklijk besluit van 14 januari 2013 beschouwd als het niet uitvoeren van de opdracht volgens de voorschriften bepaald in de opdrachtdocumenten, wat aanleiding zal geven tot het in gebreke stellen van de opdrachtnemer, en kan, op basis van artikel 47, § 2, 1° van het koninklijk besluit van 14 januari 2013 aanleiding geven tot de toepassing van ambtshalve maatregelen, meer bepaald het eenzijdig verbreken van de opdracht.
2) Non discriminatieclausule
“……………………………………… vertegenwoordigd door……………………………………
Duldt geen enkele vorm van discriminatie op grond van het geslacht, nationaliteit, zogenaamd ras, huidskleur, afkomst, nationale of etnische afstamming, leeftijd, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, geloof of levensbeschouwing, politieke overtuiging, taal, huidige of toekomstige gezondheidstoestand, handicap, fysieke of genetische eigenschap of sociale afkomst, en
- verbindt er zich toe dat men toegankelijk is voor iedereen;
- verbindt zich ertoe elk discriminerend gedrag op de werkplaats te voorkomen en indien nodig te bestrijden en bestraffen;
- leeft de wetten en reglementen die de toepassing van non-discriminatie en gelijke kansen bevorderen en verdedigen na, bij gebreke waaraan de overeenkomst kan verbroken worden door de stad Sint-Niklaas;
- verbindt er zich toe indien men beroep doet op derden (onder andere onderaannemers, onderhuurder …) dat deze derden onderhavige code eveneens zullen naleven.”
Decreet lokaal bestuur, artikelen 40 en 41.
met algemene stemmen (39)
akkoord te gaan om in te stappen in het 'Initiatief TruStone', dat op 10 mei 2019 werd afgesloten tussen de Vlaamse overheid en de bedrijven uit de natuursteensector, voor een meer duurzame en verantwoordelijke productie en inkoop van natuursteen.
de verklaring in verband met de toetreding tot dit initiatief te ondertekenen. Deze verklaring is geldig gedurende de looptijd van het initiatief en kan vanaf één jaar na ondertekening met redenen omkleed bij de stuurgroep van het initiatief worden opgezegd. Na de opzegging is de overheid nog een jaar gebonden aan de verklaring.